Świat Mojego Dziecka

Grupowanie przedmiotów i zjawisk (inaczej: klasyfikacja) znacznie wpływa na kształtowanie pojęć zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Pozwala lepiej zrozumieć i porządkować świat, a także wspiera swobodną komunikację z innymi poprzez używanie tych samych pojęć opisujących rzeczywistość. Umiejętności grupowania i kategoryzacji przede wszystkim jednak stanowią punkt wyjścia do zrozumienia pojęć matematycznych, rozwiązywania zadań z treścią oraz tworzenia zbiorów elementów. Dzieci od wczesnego dzieciństwa uczą się, jak klasyfikować przedmioty, dźwięki, zwierzęta, zjawiska itp. w grupy lub kategorie według ich cech wspólnych.

Dzieci w wieku przedszkolnym (od 3 do 7 r.ż.) powinny umieć pogrupować przedmioty według ich jednej wspólnej cechy, np. odróżnić guziki w kolorze niebieskim od czerwonych. Uczą się także, z jakich części składa się określony przedmiot. Potrafią porównywać przedmioty i zauważać, które z nich są mniejsze, które większe. Rozumieją również, że w sensie ilości, czegoś może być mniej lub więcej. Grupowanie przedmiotów według dwóch różnych kryteriów (jak kolor i wielkość) może jednak sprawiać jeszcze trudność dzieciom w tym wieku. Pomocne we wspieraniu rozwoju takich umiejętności będą poniższe propozycje zabaw i codziennych aktywności dla maluchów i starszych przedszkolaków.

Sortowanie przedmiotów w codziennych zajęciach

• Dziecko może sortować przedmioty podczas porządkowania (np. oznaczyć półki obrazkami zabawek lub rzeczy, które na nich się znajdują).
• Można zachęcać dzieci do układania różnych rzeczy wg kształtu lub koloru np. lalki, samochody na półkach itp.
• Warto wprowadzić pojemniki na różne rodzaje zabawek (co ułatwia też porządki) — np. klocki (małe, duże, piankowe), samochodziki, piłki i piłeczki, zwierzątka.
• Rozkładanie, segregowanie zakupów.
  
• Od najmłodszych lat warto włączać dziecko do sortowania odpadków, przedmiotów przeznaczonych do recyklingu.
  

Proste gry i zabawy w grupowanie przedmiotów

• Zgadywanki w ruchu — odnajdywanie miejsca lub przedmiotu z zagadki (wyodrębnianie podobieństw opisu z elementem rzeczywistości).
• Gry karciane i z bierkami — memo (ciekawe memory tematyczne do pobrania), domino, dobble.
• Kolekcjonowanie — dzieci chętnie zbierają różne skarby, przez co same ćwiczą się w grupowaniu rzeczy i tworzeniu zbiorów, którymi następnie mogą się pochwalić.
• Zabawa w kartonikowe sklepy.
  
• Grupowanie przedmiotów z wykorzystaniem pudełek, np. tekturowego pojemnika na jajka, małych słoiczków, kubków plastikowych — zachęcamy dziecko do umieszczania w nich przedmiotów tego samego rodzaju. Zabawa szczególnie polecana najmłodszym dzieciom, które lubią ponadto umieszczać rzeczy w pojemnikach (zabawy z pojemnikami dla najmłodszych). Kiedy maluch skończy sortowani można go zapytać: W czym są do siebie podobne przedmioty z tej grupy?

Wykonywanie podobnych czynności

• Naśladowanie czynności dorosłego lub wybranego dziecka przy zabawie grupowej, np. Na dywanie siedzi jeż; Ojciec Wirgiliusz.
• Zabawa w króla-lula — naśladowanie sposobu poruszania się zwierząt.
• Naśladowanie odgłosów zwierząt pokazywanych na obrazkach lub wyświetlanych na slajdach. Warto przy tej zabawie wprowadzić pojęcie onomatopei — nie jest za wcześnie, dzieci szybko przyswajają takie słowa i zapamiętują do końca życia. Szczególnie gdy mają okazję bawić się z ich użyciem.
  

Przedmiot i jego części

• Dajmy dziecku przedmioty z plasteliny do rozdzielania na mniejsze części.
• Dobieranie właściwej pokrywki do pojemnika (wielkości i kształt).
• Zestawianie ze sobą podobnych przedmiotów.
• Zachęcanie dziecka do obserwacji i porównywania.
• Zwracanie uwagi dziecka na przedmioty, których wcześniej nie znało — Jak myślisz, do czego to służy? Z czego może być zrobione? Dlaczego tak myślisz? Kluczowe jest pytanie o powód zaklasyfikowania danego przedmiotu do kategorii, dziecko może wtedy wypowiedzieć podobieństwa, cechy charakterystyczne łączące dany przedmiot z innym.
• Konkretne określanie przedmiotów podczas rozmowy z dzieckiem: Czy chcesz poduszkę z błyszczącego materiału, czy tę puchatą? Dodatkowo wzbogaca to rozwój słownictwa i rozwija komunikację.
• Istotne jest też opisywanie za pomocą słów słyszanych dźwięków, zapachów, smaków lub faktury materiału.

Polecamy również

Pierwsze kroki z matematyką

Kategoryzacja — zabawy porządkujące świat

Jaki to klocek? — zabawa w klasyfikowanie

Promowanie wczesnego rozwoju umiejętności matematycznych